Open Onderwijs, twee geloven op één kussen. Afscheidsrede Peter Sloep.

Tijdens zijn afscheidsrede als hoogleraar Technology Enhanced Learning bij het Welten Instituut van de Open Universiteit heeft prof. dr. Peter B. Sloep aandacht besteed aan de tegenstelling tussen onderwijs als manier om geld te verdienen en onderwijs als instrument om de mensheid te verlichten. Hij gaat hierbij uit van twee vormen van open onderwijs: de openheid van universiteiten en openheid van MOOC’s

Zijn samenvatting:

Openheid in het onderwijs kent vele verschijningsvormen. In deze rede beperk ik me tot het vergelijken van de openheid van open universiteiten met die van grootschalige open online cursussen, beter bekend als MOOC’s. MOOC’s zijn de meeste recente en meest in het oog springende loot aan de boom van openheid in het onderwijs. Na enkele definities van openheid in het onderwijs de revue te laten passeren, bespreek ik kort de ongeveer 40-jarige geschiedenis van openheid zoals open universiteiten die hebben vorm gegeven en de ongeveer 5-jarige geschiedenis van MOOC’s. Dat leidt tot het inzicht dat beide vormen van openheid gestoeld zijn op geheel verschillende uitgangspunten. Waar open universiteiten gebouwd zijn op het fundamentele, door de overheid gegarandeerde recht op onderwijs, komen MOOC’s voort uit marktdenken; waar open universiteiten aansluiten bij een humanitair waardesysteem, omarmen MOOC’s een utilitair waardesysteem. Hoewel voor beide opvattingen ruimte is en misschien wel moet zijn, huldigen sommigen de opvatting dat MOOC’s ons vigerende onderwijs onvermijdelijk overbodig zal maken. In mijn rede bestrijd ik die opvatting en zal ik ook kort schetsen welke rol onze eigen Open Universiteit in die discussie zou moeten nemen.

Not invented here

Wilfred Rubens en Wim Didderen (OU) hebben voor hun bijdrage aan hetTrendrapport Open Educational Resources 2013 onderzocht wat de menselijke factor is bij de acceptatie van OER. Wat bepaalt de bereidheid om te delen? Zij benoemen de weerstanden die optreden bij implementatie van OER vanuit het perspectief van veranderingen. Waarvan de belangrijkste zijn:

1. gebrek aan institutionele ondersteuning
2. vrees voor kwaliteitsverlies en gezichtsverlies
3. gebrek aan vaardigheden van gebruikers
4. onduidelijk persoonlijk belang van docenten

Rubens en Didderen concluderen dat Open Educational Resources pas duurzaam gebruikt gaan worden als instellingen beleid ontwikkelen en toepassen dat gericht is op aceptatie, ondersteuning en kwaliteitszorg. Het begint volgens hen bij het serieus nemen van de weerstanden.
De ondersteunende rol van de bibliotheek en AV-dienst is dus belangrijk om docenten hierbij van dienst te zijn.